جهت اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید تلفن : 43933-021
ارسال عدد 6 به 1000727 در کمتر از 10 دقیقه با شما تماس میگیریم
موسسه حقوقی فردا
سهام از دیدگاههای مختلفی تقسیم بندی می شود: از دیدگاه حقوق سهامدار در سرمایه شرکت، از نظر ماهیت آورده سهامدار، از نظر شکلی و سایر اشکالی که در مطلب دیگری توضیح داده خواهند شد. تقسیم بندی‌ای که در اینجا مد نظر است سهام از نظر شکلی‌ست که به سهام بانام و بی‌نام تقسیم می شود. این نوع از سهام از منظر ماهیت آورده سهامدار،خود به سهام نقدی، سهام غیر نقدی و ... منقسم می‌گردد. هر سهام می‌تواند در آن واحد در دو یا چند طبقه بندی قرار بگیرد مانند: سهام ممتاز غیر نقدی.
سهام با نام
نوعی از سهام است که صاحب آن سهم در اسناد شرکت و یا در برگه سهام مشخص شده و در عنوان آن سهام عبارت « با نام» ذکر شود.
« مزایای سهام با نام» :
یکی از مزایای سهام با نام آگاهی شرکتهای بزرگ که سهامداران زیادی دارند از هویت همه سهامداران خود است. این امر باعث می شود تا شرکت به آسانی با همه سهامداران خود در ارتباط بوده و جهت اموری همچون تقسیم سرمایه و تفویض اختیارات مدیریتی و تصمیم گیری آسانتر عمل شود.
« انتقال سهام با نام » :
برای انتقال سهام با نام لازم است شرایطی را رعایت نمود. ماده 40 لایحه اصلاحی 1347 در این زمینه ذکر می کند: « انتقال سهام با نام باید در دفتر سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل و یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مذبور امضاء کنند. در موردی که تمام مبلغ اسمی سهام پرداخت نشده است، نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت شرکتها قید و به امضای انتقال گیرنده و یا وکیل و یا نمایند قانونی او رسیده و از نظر اجرایی تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود... هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و شخص ثالث فاقد اعتبار است.»
همانطور که در این ماده ذکر شده در صورتی که شرایط مذکور برای نقل و انتقال رعایت نشود، این انتقال در مقابل شرکت و اشخاص ثالث بی اعتبار و بلااثر بوده و فقط بین انتقال دهنده و انتقال گیرنده معتبر است.
در مجموع لازم است شرایط زیر برای انتقال سهام با نام رعایت گردد:
1. برای اینکه نقل و انتقال سهام با نام رسمیت یابد بایستی تشریفات قانونی و امضای انتقال در دفتر سهام شرکت ثبت گشته و همچنین این انتقال از طریق تنظیم صورتجلسه انتقال سهام به اطلاع اداره ثبت شرکتها برسد. در غیر این صورت مشمول ماده قانونی فوق خواهد بود.
( لازم به ذکر است که دفتر سهام شرکت رسمیت دارد و پس از ثبت انتقال سهام در آن، نقل و انتقال به رسمیت شناخته شده و در مقابل شرکت و اشخاص ثالث نیز معتبر خواهد بود.)
2. اگر انتقال سهام با نام از طریق وکیل شخص یا نماینده او صورت گیرد لازم است که حتما وکالتنامه رسمی یا نامه رسمی و قانونی نمایندگی در هنگام ثبت در دفاتر سهام شرکت و ثبت شرکتها ارائه شود و شماره ثبت وکالتنامه یا نامه رسمی نمایندگی در دفتر ثبت قید شود.
« تبدیل سهام با نام به سهام بی نام »
برای تبدیل سهام با نام به بی نام یا باید روش تغییر نوع سهام قبلا در اساسنامه شرکت ذکر شده باشد، یا با رأی سهامداران شرکت در مجمع عمومی فوق العاده شرکت به انجام این کار رأی داده شود و روشهای انجام آن مشخص شود و مسلم است که شرایط مذکور در مواد 47 تا 49 لایحه قانون تجارت سال 47 بایستی در روشهایی که مقرر می گردد رعایت گردد در غیر اینصورت اقدامات شرکت معتبر نخواهد بود.
• سهام بی نام
سهام بی نام نوعی از سهم است که متضمن نام صاحب سهم نیست و یا عبارت « با نام » روی آن قید نشده باشد. این سهام نوعی از سند در وجه حامل است و به راحتی و صرفا با قبض و اقباض برگه سهم قابل انتقال به غیر بوده و تشریفات انتقال سهام با نام را ندارد. بنابراین دارنده برگه این نوع سهام مالک آن شناخته می‌گردد مگر در صورتی که خلاف این امر ثابت شود. در صورت مفقود شدن یا به سرقت رفتن اسناد سهام بی نام مفاد قانون تجارت درباره اسناد در وجه حامل شامل این اسناد می شود.
ماده 30 لایحه قانونی 1347 در مورد سهام بی نام مقرر می دارد: « مادامی که تمام مبلغ اسمی هر سهم پرداخت نشده صدور ورقه سهم بی‌نام یا گواهینامه موقت بی‌نام ممنوع است. به تعهد کننده اینگونه سهام گواهینامه موقت بانام داده خواهد شد که نقل و انتقال آن تابع مقررات مربوط به نقل و انتقال سهام بانام است.» بنابراین مطابق این ماده نتیجه گرفته می شود:
الف- پرداخت مبالغ پرداخت نشده سهام بی نام با صدور گواهینامه موقت با نام تضمین شده است... اگرنه شرکت در موقع وصول مبالغ پرداخت نشده سهام بی نام دچار مشکل می شد، چون صاحب سهام که وظیفه پرداخت مبلغ سهام را دارد مشخص نبود.
ب- شرکت اجازه ندارد در ابتدای انتشار، سهام را به صورت بی نام منتشر کند حتی در صورتیکه در زمان پذیره نویسی پذیره نویس اقدام به امضای ورقه تعهد سهام بی نام نموده و اقدام به خرید سهام کرده باشد. بنابراین اگر شرکتی سهام بی نام صادر کند تا زمانی که تمام مبلغ اسمی سهام پرداخت نشود سهام شرکت به حال تعلیق خواهد بود.
به همین جهت گواهی سهام با نام در حکم سهام بی نام است و از منظر مالیاتی طبق ماده 48 قانون مالیاتهای مستقیم سال 66 شامل مقررات سهام بی نام است.
با توجه به اینکه شخصی که تعهد به خرید سهم بی نام نموده است متعهد به پرداخت مبلغ اسمی آن است، اگر قبل از پرداخت تمام مبلغ اسمی سهم خود آن را به غیر منتقل کند بعد از اینکه انتقال انجام گرفت شخصی که خریدار سهم و صاحب جدید سهام است مطابق ماده 34 لایحه قانونی سال 1347 مسئول پرداخت باقی مبلغ اسمی آن خواهد بود و می تواند حق خود را از فروشنده سهام بی نامی که همه مبلغ آن تأدیه نشده از مراجع قضایی پیگیری نموده تا بر اساس ماده 244 لایحه قانونی 1347 تحت تعقیب کیفری قرار گیرد:
« اشخاص زیر به حبس تادیبی از سه ماه تا یک سال، یا به جزای نقدی از پنجاه هزار ریال تا پانصد هزار ریال، یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد: ...
2- هر کس سهم بی نام را قبل از آن که تمام مبلغ اسمی آن پرداخت شده باشد، صادر کند و یا بفروشد، یا به معرض فروش گذارد. »
« تبدیل سهام بی نام به سهام با نام »
مفادی که به روش تغییر سهام از بی نام به با نام اشاره می کنند بدین شرح هستند:
1- ماده 44 « در مورد تبدیل سهام بی نام به سهام با نام باید مراتب در روزنامه کثیر الانتشاری که آگهی های مربوط به به شرکت در آن نشر می گردد سه نوبت هر یک به فاصله پنج روز منتشر و مهلتی که کمتر از شش ماه از تاریخ اولین آگهی نباشد به صاحبان سهام داده شود تا برای تبدیل سهام خود به مرکز شرکت مراجعه کنند. در آگهی تصریح خواهد شد که پس از انقضای مهلت مزبور کلیه سهام بی نام شرکت باطل شده تلقی می گردد. »
2- ماده 45: « سهام بی نامی که ظرف مهلت مذکور در ماده 44 برای تبدیل به سهام بانام به مرکز شرکت تسلیم نشده باشد باطل شده محسوب و برابر تعداد آن سهام با نام صادر و توسط شرکت در صورتی که سهام شرکت در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشد از طریق بورس وگرنه از طریق حراج فروخته خواهد شد. آگهی حراج حداکثر تا یک ماه پس از انقضای مهلت شش ماه مذکور فقط یک نوبت در روزنامه کثیر الانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن منتشر می گردد منتشر خواهد شد. فاصله بین آگهی و تاریخ حراج حداقل ده روز و حداکثر یک ماه خواهد بود. در صورتی که در تاریخ تعیین شده تمام یا قسمتی از سهام به فروش نرسد حراج تا دو نوبت طبق شرایط مندرج در این ماده تجدید خواهد شد. »
3- ماده 46: از حاصل فروش سهامی که بر طبق ماده 45 فروخته می شود بدوا هزینه های مترتبه از قبیل هزینه آگهی حراج یا حق الزحمه کارگزار بورس کسر و مازاد آن توسط شرکت در حساب بانکی بهره دار سپرده می‌شود. در صورتی که ظرف ده سال از تاریخ فروش، سهام باطل شده به شرکت مسترد شود مبلغ سپرده و بهره مربوطه به دستور شرکت از طرف بانک به مالک سهم پرداخت می شود. پس از انقضای ده سال باقیمانده وجوه در حکم مال بلاصاحب بوده و باید از طرف بانک و با اطلاع دادستان شهرستان به خزانه دولت منتقل گردد.
تبصره – در مورد مواد 45 و 46 هرگاه پس از تجدید حراج مقداری از سهام به فروش نرسد صاحبان سهام بی نام که به شرکت مراجعه می کنند به ترتیب مراجعه به شرکت اختیار خواهند داشت از خالص حاصل فروش سهامی که فروخته شده به نسبت سهام بی نامی که در دست دارند وجه نقد دریافت کنند و یا آن که برابر تعداد سهام بی نام خود سهام با نام تحصیل نمایند و این ترتیب تا وقتی که وجه نقد و سهم فروخته نشده هر دو در اختیار شرکت قرار دارد رعایت خواهد شد.
4- ماده 48: پس از تبدیل کلیه سهام بی‌نام به سهام بانام و یا تبدیل سهام بانام به سهام بی‌نام و یا حسب مورد پس از گذشتن هر یک از مهلت‌های مذکور در مواد 44 و 47 شرکت باید مرجع ثبت شرکتها را از تبدیل سهام خود کتبا مطلع سازد تا مراتب طبق مقررات به ثبت رسیده و برای اطلاع عموم آگهی شود.
5- ماده 49: دارندگان سهامی که بر طبق مواد فوق سهام خود را تعویض ننموده باشند نسبت به آن سهام حق حضور و رأی در مجامع عمومی صاحبان سهام را نخواهند داشت.
6- ماده 50: در مورد تعویض گواهینامه موقت سهام بانام یا بی‌نام بر طبق مفاد مواد 47 و 49 عمل خواهد شد.
بنابر مفاد مذکور مراحل تبدیل سهام بی‌نام به بانام بدین ترتیب خواهد بود.
الف- مراجعه به شرکت برای تبدیل سهام در مهلت تعیین شده
ب- ابطال سهام بی نامی که در مهلت تعیین شده به شرکت مراجعه ننموده و به همان میزان صادر نمودن سهام بانام.
ج- فروش سهام با‌نامی که به جای سهام بی‌نام ابطال شده صادر شده است.
د. پس از کسر هزینه ها مبلغ مازاد حاصل از فروش سهام با نام در یک حساب بهره دار بانکی به نام شرکت سپرده گذاری می شود.
ه. منتقل نمودن مازاد به دست آمده از فروش سهامی که به جای سهام بی‌نام ابطالی صادر شده به خزانه دولت، پس از طی مدت زمان ده سال و در صورت مراجعه ننمودن صاحبان سهام بی‌نام ابطال شده.
و. امکان واگذاری سهام با‌نامی که به جای سهام بی نام ابطالی جایگزین شده است.
ه. ممنوعیت از حق حضور و رای در مجامع برای صاحبان سهام بی نامی که در مهلت تعیین شده مراجعه ننموده اند.
ی. اطلاع رسانی به مرجع ثبت شرکتها درباره تبدیل سهام بی‌نام به سهام بانام
ثبت شرکت
ثبت شرکت
ثبت شرکت
ثبت شرکت سهامی خاص
ثبت شرکت سهامی خاص